ความเกี่ยวข้องกันระหว่าง “รูปสามารถ / รูปขออนุญาต / รูปขอร้อง” ในภาษาญี่ปุ่น

สวัสดีครับ พบกันเช่นเคยกับวิธีมองภาษาญี่ปุ่นจากมุมมองของภาษาไทยครับ วันนี้เราจะมาพูดถึง “รูปสามารถ” กัน แม้ว่ารูปสามารถในภาษาไทยนั้นจะมีหลายคำ เช่น “ว่ายน้ำเป็น” “พูดภาษาญี่ปุ่นได้” “ยังเดินไหว”  แต่ทุกท่านเคยสังเกตไหมครับว่า ในภาษาไทยนั้นสามารถใช้กริยารูปสามารถคำว่า “ได้” ได้ในหลาย ๆ กรณี (ภาษาอังกฤษก็มีลักษณะเช่นเดียวกันครับ) ไม่จำเป็นต้องใช้แสดงความสามารถเสมอไปครับ ไม่ว่าจะเป็นกรณีของการ แสดงความสามารถ แสดงการขออนุญาต หรือ แสดงการขอร้อง ก็ใช้ได้ครับ ซึ่งต่างจากภาษาญี่ปุ่น และทำให้ชาวไทยผู้เรียนภาษาญี่ปุ่นในเบื้องต้นเกิดความสับสนในเรื่องวิธีใช้ครับ โดยวีคุงจะแยกเป็นกรณีให้ดูดังนี้

1. กรณี “แสดงความสามารถ”

            กรณีนี้ก็คือภาษาญี่ปุ่นใช้คำกริยารูปสามารถแบบปกติครับ ถ้าใครผันรูปสามารถแม่น ๆ ก็สามารถใช้ได้แล้ว ไม่ได้ยากเย็นอะไรครับ
เช่น  1) 私は日本語が話せます。
(watashi wa nihongo ga hanasemasu.
ฉันพูดภาษาญี่ปุ่นได้

       2) 彼はお寿司が食べられます。
(kare wa o-sushi ga taberaremasu.
เขากินซูชิได้

            (หมายเหตุ: อาจต้องมีการเปลี่ยนคำช่วยแสดงกรรมจาก を (o) เป็น が (ga) ที่จริงแล้วจะไม่เปลี่ยนก็ไม่ผิด เพียงแต่ถ้าเอาให้ถูกต้องตามหลักไวยากรณ์ที่แท้จริงแล้วก็ควรจะเปลี่ยน)

2. กรณี“ขออนุญาต”

            กรณีนี้ภาษาญี่ปุ่นมีหลายวิธีพูดครับคือ
           「～てもいいですか (~temo ii desuka)」
           「～てもかまいませんか (~temo kamaimasenka)」
           「～ても大丈夫ですか (~temo daijōbu desuka)」เป็นต้น (มีอีกหลายวิธี) ซึ่งในภาษาไทย เราก็ใช้คำว่า “ได้” เช่นกันครับ ในการแสดงการขออนุญาตแบบนี้

เช่น

1) 先に帰ってもいいですか。
(saki ni kaettemo ii desuka.)
ขอกลับก่อนได้ไหม

2) 煙草を吸ってもかまいませんか。
(tabako wo sutte mo kamaimasenka.)
สูบบุหรี่ได้ไหม

 3) 明日宿題を出さなくても大丈夫ですか。
(ashita shukudai o dasanakutemo daijōbu desuka.)
พรุ่งนี้ไม่ส่งการบ้านได้ไหม

            จะสังเกตเห็นได้ว่า กรณีขออนุญาต ไม่ว่าภาษาญี่ปุ่นจะพูดได้หลายแบบเพียงใดก็ตาม ในภาษาไทยก็มักจะใช้แค่ “ได้”เหมือนกับรูปสามารถเปี๊ยบเลยครับ แค่แปะคำถาม “ไหม” หรือ “หรือเปล่า” เข้าไปที่คำว่า “ได้” ก็เท่านั้นเอง

3. กรณี“ขอร้อง”

            กรณีนี้ยิ่งมีหลายวิธีพูดมากกว่ากรณีขออนุญาตอีกครับ เนื่องจากมีระดับของภาษาหลากหลายมากในการขอร้องในภาษาญี่ปุ่นครับ เช่น「～てくれませんか (~te kuremasenka)」
                                 「～てください (~te kudasai)」
                                 「～てくださいますか (~te kudasaimasuka)」
                                 「～てもらえますか (~te moraemasuka)」
                                 「～ていただけますか (~te itadakemasuka)」 และอีกหลายวิธีครับ

เช่น

1) 写真を撮ってくれませんか。
(shashin o totte kuremasenka.)
ถ่ายรูปให้หน่อยได้ไหม

2) ご住所を教えてもらえますか。
(go jūsho o oshiete moraemasuka.)
บอกที่อยู่ของคุณหน่อยได้ไหม

3) 私の話を聞いていただけますか。
(watashi no hanashi wo kiite itadakemasuka.)
ช่วยฟังเรื่องของฉันหน่อยได้ไหม

            กรณีขอร้องก็เช่นกัน ไม่ว่าภาษาญี่ปุ่นจะพูดได้กี่แบบก็ตาม ภาษาไทยก็ใช้แค่ “ได้” แล้วเติมคำถาม “ไหม” หรือ “หรือเปล่า”เข้าไปที่คำว่า “ได้” ก็เป็นอันจบแล้วครับ

            เพราะฉะนั้นคนไทยที่เรียนภาษาญี่ปุ่นใหม่ ๆ ต้องแยกแยะให้ออกว่าสิ่งที่ตัวเองนั้นกำลังพูด เป็นกรณีไหน จะได้เลือกใช้ให้ถูกครับ

            แล้วพบกันใหม่ครับผม